Sabit Kur. Serbest Kur. Oynak Kur.

Merkez Bankasının serbest kur politikasına geçtiği 2001 Şubat’ından son döneme kadar, Dolar / TL kuru, kabaca tanımlandığı gibi, Türkiye enflasyonu ile ABD enflasyonu arasındaki farka göre değerleniyordu. Dönemsel siyasi olaylar, politik riskler, ekonomi verileri gibi faktörler kura anlık etkilerde bulunsa da, yıl başında ve yıl sonunda iki ülke enflasyonları arasındaki fark, kur değerini belirlemeliydi. 2015 yılına kadar öyle de oluyordu.

Örneğin, yılın ilk gününde 1 $ = 1.60 ₺ iken, aynı yıl sonunda Türkiye enflasyonu %27, ABD enflasyonu %3 ise, enflasyonu farkı %23,3 (127/103) olacağından, kurun yıl sonunda 1,97 ₺ olması beklenir.

Son yıllarda, belki özelleştirmelerle ülkeye giren sıcak para nedeniyle, belki de ekonomi çevrelerinde her zaman dillendirilen reel enflasyon ile TÜİK’in açıkladığı TÜFE arasındaki makasın açılması nedeniyle, kur bu oranla değerlenmedi.

Her ne kadar, muhalefet, reel enflasyonun TÜİK’in açıkladığı TÜFE oranının 3 katını aştığını söylese de, genel kabul gören oran, TÜFE’nin 2 katı şeklindedir.

Aşağıdaki tabloda yıllara göre Dolar \ TL kurunu, açıklanan TÜFE değerlerini, TÜFE’ye göre olması gereken ve Reel enflasyona göre olması gereken kur değerlerini bulabilirsiniz.

31.10.2018 tarihli kur, yazının hazırlandığı tarih ve saattaki (31.10.2018 20:15) serbest kurdur.
Reel Olması Gereken sütunundaki değerler, TÜİK’in açıklandığı TÜFE oranının yılbaşındaki kura 2 defa uygulanması ile bulunmuştur.
2018 yılı TÜFE değerleri, Merkez Bankasının açıkladığı ve yazının hazırlandığı gün güncellediği değerlerdir.
2018 yılı için yazılan Reel Olması Gereken değer, yıl sonunda beklenen enflasyona göre yıl sonunda olması gereken kur değerini belirtmektedir.

Tablodan da anlaşılacağı gibi, daha önceki yıllarda TÜFE farkları ile değerlenen kur, 2015 yılı ile beraber TÜFE değerinin çok üstünde, Reel Enflasyon değerine paralel olarak değerlenmiştir.

2018 yılında enflasyonun bu kadar yüksek olmasının sebebi, Türkiye’de uygulanan para politikasında kurdaki yükselişin önüne geçmek için yapılan faiz arttırımının etkisi büyüktür. Dövizin mi enflasyonu tetiklediği yoksa enflasyonun mu dövizi tetiklediği sorusu, 2018 Mayıs’ı sonrasında yaşanan kur hareketlerinde dövizin enflasyonu tetiklemesi ile yanıt bulmuştur.

Kamuoyunda da, kurun olması gereken değerin çok üstünde olduğu yorumları son dönemde azalmış, 5.50 – 5.70 bandı kabul görmüştür. Reel enflasyon verileri de bu kabulu doğrular niteliktedir. Ekonominin normal seyrine dönmesi için, faizlerin eski oranlara çekilmesi ve bu oranlarda kurun stabil halde kalması gerekmektedir. Bugün böyle bir adımın atılması söz konusu olmadığı gibi kısa vadede de mümkün gözükmemektedir. Bu yönde atılacak bir adım, kurun eski ivmesine kavuşmasına sebep olacaktır.

Ticaretin tekrar aktif hale gelmesi için kurun mümkünse düşük, en kötü senaryoda yüksek bir değerlemeyle de olsa, stabil hale gelmesi gerekmektedir. Bugün için bu stabiliteden bahsetsek de, tüketici güven endeksi son dönemlerin en düşük değerleri göstermektedir.

Kuru ekonomik önlemlerde değil, üretimle, cari fazlası ile değerlediğimiz günleri görmek dileğiyle.

Barış GÜZELSOY
31 Ekim 2018
İzmit

Yazılan metinin tamamı, sadece yazarın yorumlarını içerir. Hiç bir şekilde Etken Denetim şirketinin yorum ve düşüncelerini içermez. Etken Denetim şirketi adına herhangi bir bağlayıcılığı yoktur. Yatırım tavsiyesi içermez. Referans alınan tüm veriler ilgili Merkez Bankaları kayıtlarından alınmıştır.